Deelvraag 1: Hoe is het Heilige Roomse Rijk in verval geraakt?
Het Heilig Roomse Rijk was een bestuurlijke eenheid in midden Europa, dat in de 18e eeuw ongeveer het huidige Duitsland, België, Tsjechië, Oostenrijk en Slovenië omvatte(Duits, 2024c, worldhistory). Het Heilig Roomse Rijk had ook een deel van Polen. Het Heilige Roomse Rijk was niet perse een land, maar meer een soort Europese Unie, maar dan met nog minder macht. Het Heilig Roomse Rijk had eigenlijk vrijwel geen macht in haar deelstaten. Het was gesticht in 962 na Christus(Koops, 2019c, Heilige Roomse Rijk (962-1806) - Samenvatting en tijdlijn). De manier waarop het Heilige Roomse Rijk werkte was heel bijzonder, de koning werd namelijk verkozen. Er waren in totaal 7 tot 10 mensen die mochten stemmen(Wikipedia-bijdragers, 2023, keurvorst). Dit waren keurvorsten. Zij waren koningen van bepaalde landen die mochten stemmen. Deze manier van een koning kiezen komt van een traditie uit de middeleeuwen(Wikipedia-bijdragers, 2023, keurvorst).
Voor het grootste deel van de geschiedenis werden leden van het huis Habsburg gekozen als keizer(Duits, 2024c, worldhistory). De Habsburgers waren een invloedrijke dynastie in het Heilig Roomse Rijk. Hun grootste rijk was het Oostenrijkse rijk, die de gebieden van hedendaags Oostenrijk, Tsjechië, Silezië, België en een paar stukken land in Zuid-Duitsland in hun bezit, en bezorgde dus ook heel lang de Heilige Roomse Keizer(Wikipedia-bijdragers, 2023b, Huis Habsburg). Ze hadden ook land buiten het Heilig Roomse Rijk, namelijk Hongarije. Hongarije was niet deel van het Heilig Roomse Rijk, terwijl het deel was van het Oostenrijkse Rijk (Oostenrijk is wel deel van het Heilig Roomse Rijk). Dit komt doordat de grenzen van het Heilige Roomse Rijk eigenlijk bijna nooit veranderden. Sommige landen, zoals Oostenrijk en Pruisen, lagen deels buiten en deels binnen het rijk.
De landen binnen het Heilige Roomse Rijk waren ook heel autonoom. Wat betekent dat het de keizer van het Heilige Roomse Rijk weinig macht over hun had. Uiteindelijk was de titel van Heilig Roomse Keizer eigenlijk alleen nog maar symbolisch(De Duitse eenwording 1871, z.d.). Landen binnen het Heilig Roomse Rijk gingen met elkaar in oorlog, hadden allianties met landen buiten het rijk, Bijvoorbeeld Brandenburg die een alliantie had met zweden(Wikipedia contributors, 2024), en sommige staten waren zelfs deel van landen buiten het rijk. Zoals Hanover, dat van het Britse rijk was. Hierdoor hadden Heilige Roomse keizers eigenlijk niet zoveel autoriteit en was het moeilijk voor Heilig Roomse Keizers om het Heilig Roomse rijk bij elkaar te houden(Duits, 2024c, Worldhistory).
Het einde van het Heilige Roomse Rijk begon eigenlijk al in de 16e eeuw, door de Reformatie. Sommige landen in het Rijk waren protestants, andere katholieken en een paar reformatorisch. Dit zorgde voor onrust in het rijk. Uiteindelijk kwam de keizer tot een compromis: de vrede van Augsburg. Deze vrede bepaalde dat alle landen binnen het Heilige Roomse Rijk zelf mochten kiezen of ze katholiek of lutheraans waren (nog niet gereformeerd). Dit betekende niet dat mensen zelf godsdienstvrijheid hadden, ze moesten het geloof van hun staat volgen(isgeschiedenis, 2022, vrede van Augsburg). Deze religieuze vrede duurde een paar decennia, tot de tweede defenestratie van Praag. Een defenestratie is een executie door iemand uit een raam te duwen. Protestantse edelen gooiden vertegenwoordigers van de katholieke koning van Bohemen uit het raam van de Praagse burcht. De reden hiervoor was dat de koning de geloofsvrijheid van de protestanten ter discussie stelde(Wikipedia-bijdragers, 2022, Tweede Praagse Defenestratie).
De defenestratie van Praag leidde tot een opstand van boheemse protestanten, en escaleerde tot een oorlog tussen de katholieken en protestantse landen binnen het Rijk. Landen buiten het Heilige Roomse Rijk deden ook mee, zoals Zweden, Spanje en Frankrijk(Stadt Münster, z.d., Vrede van Westfalen). Deze oorlog heet de dertigjarige oorlog. Dit was een van de langste en gewelddadigste oorlogen in de Europese geschiedenis. Deze oorlog eindigde met de vrede van Westfalen(The Editors of Encyclopaedia Britannica, 2024). Hiermee werd ook het Calvinisme toegestaan in het Heilig Roomse Rijk. Mensen mochten nu ook in privé hun in eigen godsdienst geloven, ze kregen vrijheid van geweten en religieuze minderheden mochten emigreren. Dit geldt alleen niet in het land in bezit van de Habsburgs(Stadt Münster, z.d., Vrede van Westfalen).
Deze godsdienstige splitsing binnen het Heilig Roomse Rijk, heeft ervoor gezorgd dat er minder eenheid was, zowel politiek als cultureel. Burgers van het Heilig Roomse Rijk spraken nu niet alleen een andere taal en hadden andere culturen, maar ze hadden nu ook andere geloven. Vanaf dit moment werd het Heilig Roomse Rijk steeds minder een eenheid.
In het tweede deel van de 18de eeuw vonden meerdere democratische revoluties plaats. Een van deze was de Franse Revolutie. Frankrijk was een republiek geworden. Veel koningen en keizers in Europa zagen dit als een bedreiging, ze dachten dat de ideeën van de revoluties zouden overslaan naar hun land, zoals de ideeën van de Amerikaanse revolutie al hadden overgeslagen naar Frankrijk. Frankrijk zag de omliggende koninkrijken ook als een bedreiging, en wilde hun revolutie ook naar hen verspreiden. Hierdoor verklaarde Frankrijk in 1792 Oostenrijk de oorlog(The Editors of Encyclopaedia Britannica, 2023, French revolution). Veel van de Europese koninkrijken vormden een bondgenootschap: de eerste coalitie. De meeste grootmachten zaten nu in oorlog met Frankrijk, bijvoorbeeld Engeland, Spanje, Oostenrijk, Pruisen en Portugal(The Editors of Encyclopaedia Britannica, 2023, French revolutionary wars). Maar ook veel Duitse Staatjes. Uiteindelijk kwamen veel Duitse Staatjes westelijk van de Rijn onder Frans bestuur. De eerste coalitieoorlog eindigde voor Pruisen in 1795, en voor veel Duitse staten en Oostenrijk in 1797(The Editors of Encyclopaedia Britannica, 2023, French revolution). Frankrijk had met ze afgesproken dat ze de oorlog met Oostenrijk, Pruisen en het Heilige Roomse Rijk zouden eindigen, als ze zouden erkennen dat het land westelijk van de Rijn nu van Frankrijk was.
De vrede duurde niet al te lang. In 1798 werd de tweede coalitie opgericht, en was het weer oorlog. Het Ottomaanse en Russische rijk zaten nu ook in de coalitie, maar veel Italiaanse staatjes, Nederland en Spanje stonden nu aan de kant van Frankrijk. Pruisen en veel Duitse staten deden nu niet mee(Germany | Facts, Geography, Maps, & History, 2024). De oorlog ging aan het begin redelijk goed. Tot 1799, toen Napoleon de macht greep. Deze oorlog resulteerde weer in een verlies voor de coalitie in 1801. In 1803 besloot Napoleon het Heilig Roomse Rijk te herindelen. Hij wilde het aantal landen in het Heilige Roomse Rijk drastisch terugdringen. Veel religieuze staten, vrijsteden en landjes in bezit van ridders werden samengevoegd met grotere staten. Dit deed Napoleon omdat het makkelijker was om macht uit te oefenen op een kleiner aantal wat grotere staten, dan op heel veel kleine staatjes. Napoleon gaf deze taak aan de Reichs Deputatie, het bestuur van het Heilige Roomse Rijk. Dit heette de "Haupt Schluss", wat betekent: "het laatste besluit". Dit was namelijk het laatste besluit dat de Reichs Deputatie heeft gemaakt. Dit besluit zorgde voor een toename van de Duitse nationale identiteit, omdat de versnippering van de Duitssprekende gebieden afnam.
De coalitie-landen waren niet van plan op te geven. Voor eeuwenlang hadden de Europese grootmachten een systeem gehanteerd waarbij ze zorgde dat geen enkel land te sterk mocht worden. Frankrijk was verreweg het machtigste land in Europa, en verstoorde het machtsevenwicht behoorlijk. Om deze reden werd de derde coalitie opgericht in 1805. Beieren deed nu mee aan de kant van Frankrijk, omdat ze veel land hadden gekregen na de Haupt Schluss. De oorlog resulteerde opnieuw in een nederlaag voor de coalitie(The Editors of Encyclopaedia Britannica, 2023c, napoleonic wars). Deze nederlaag zorgde voor het einde van het Heilig Roomse Rijk. Oostenrijk moest nu land opgeven aan de Zuid-Duitse koninkrijken Baden en Württemberg. Samen met Beieren richtten de drie Zuid-Duitse landen de Rijnbond op. De rijnbond breidde later zich uit naar het noorden. De Rijnbond was een vazalstaat van Frankrijk(Germany | Facts, Geography, Maps, & History, 2024b). Op 1 augustus 1806 verklaarde de Rijnbond onafhankelijkheid van het Heilige Roomse Rijk(The Editors of Encyclopaedia Britannica, 2023c, Period of French hegemony in Germany). 5 Dagen later op 6 augustus, verkondigde de Heilige Roomse Keizer Francis II dat hij zijn titel als keizer opgaf, en kwam het Heilige Roomse Rijk officieel ten einde(Koops, 2019, Heilige Roomse Rijk (962-1806) - Samenvatting en tijdlijn).
